TRANSFER OLAMI…

   1 yanvardan Yevropada navbatdagi transfer bozori ochiladi. Tabiiyki, har bir jamoa o’z tarkiblarini kuchaytirishni ko’zlagan holda nomzodlarning uzundan-uzun ro’yxatini tuzib chiqqan. Quyida bu borada ozgina «ijod» qildik. U bilan tanishishni istaysizmi, marxamat.

   - Milan Barosh va Milan Nikolich yozgi transferlar mavsumida o’z ismlariga yarasha Milanning «Milan» klubi safiga o’tmoqchilar. Faqat «rossonerlar» o’z adashlariga ehtiyoj sezisharmikan – shunisi noma’lum.

   - «Valensiya» esa Antonio Valensiyani ko’zlamoqda. Avstraliyaning «Sidney» FK ham o’z nomzodiga e’tibor qaratdi – Sidney Govu. AQSH termasi a’zosi Lendon Donovanning esa London sharafini himoya qiluvchi «Arsenal» bilan shartnoma tuzilishi kutilmoqda.

   - O’zimizning «sherlar» («Paxtakor») transfer darchasi yopilguncha «Gamburg»dan Arslonni xarid qilmoqchilar. Poytaxtliklar bu futbolchi bilan shaxsiy shartnoma xususida muzokaralarni boshlab yuborishdi.

   - «Liverpul» hujumchisi Luis Suares o’zini endi voleybol jamoasida sinab ko’rmoqchi, chog’i. Unga Rossiyaning «Zvezda» klubi qiziqmoqda. Luisning o’zi manfaatli shrtnoma tushadigan bo’lsa, futbolni voleybolga almashtirishga tayyor ekanligini ta’kidlashga ulgurdi.

   - Yevropa ligasida zafar quchgan «Chelsi» posboni Petr Chex okean ortiga yo’l olishni o’ylamoqda yo’q, uni MLS klublaridan biri emas, balki «Vashington Kapitalz» xokkey klubi tarkibiga chorlamoqda. Ko’rinishidan, vashingtonliklarga Chexning dubulg’asi yoqib qolgan, shekilli.

   - Angliya termasi sobiq bosh murabbiyi Stiv Maklaren «Formula-1» ishtirokchisi Jonson Battonning «Maklaren» klubiga murabbiyi etib tayinlansa, ajabmas. Agar ingliz ushbu taklifga rozilik bersa, jahon sporti bo’yicha eng ko’p maosh oluvchi murabbiyga aylanadi.

   - Xerard Pike endi «Barselona»ning basketbol klubi sharafini himoya qilishi mumkin. Chunonchi, himoyachining qallig’i - honanda Shakira basketbol o’yinining shaydosi. Qolaversa, Pikening bo’yi bu sport turiga juda mos tushadi.

   - Rossiyalik mohir hujumchi Roman Pavlyuchenkoga shaxsan Roman Abramovichning o’zi qiziqmoqda. Biroq «Chelsi»ning uni sotib olishi oson emas. Zero, Rimning «Roma»si ham Roman uchun kurashga qo’shildi. Endi hammasini qaysi tomonning manfaatliroq shartnoma taklif etishiga bog’liq.

   - Futbolchilik faoliyatini yakunlash arafasida turgan Rayan Giggz hali-veri katta spordan ketmaydi shekilli. Xozirda unga Uelsning regbi klubi aniq taklif tayyorlab qo’ygan.

   - «Zenit» hujumchisi Aleksandr Buxarov bo’lsa, yurtimizga kelishi mumkin. Harqalay, «Buxoro» uni 2 yillik bitm tuzishga qo’ndirmoqchi. To’g’ri, Buxarov ijobiy javob berishga shoshilmayapti. Ko’rinishidan u, O’zbekiston chempionati oily ligasidagi o’rtamiyona klublardan biri safiga o’tishdan uyalayapti…

   - «Anji» yana transfer olamini larzaga solmoqchi. Italiyalik sobiq himoyachi Paola Maldini va gollandiyalik kipper Edvin van der Saar «Anji» bilan naq 5 yillik kelishuv tuzishga yaqin turishibdi. Klub xo’jayini Sulaymon Karimov kimsan Zayniddin Zidanni ham «Anji» murabbiyi bo’lishini istamoqda. Agar ushbu sobiq yulduzlar Odil Ahmedov bilan jamoadosh bo’lsalar, jahon futbolida eng ko’p maosh oladigan o’yinchilar bo’lishlariga shubha yo’q.

   - «Arsenal»ning abadiy murabbiyi Arsen Venger oldida yangi vazifa paydo bo’ldi. Uning Vengriya milliy jamoasi bosh murabbiyi lavozimini egallashi kutilmoqda. Vengerdan vengrlarni Euro-2016 final bosqichiga olib chiqish talab etiladi. Agarda fransuz ushbu vazifani uddalaydigan bo’lsa, vengrlar Budapesht shahrida uning sharafiga kattakon haykal o’rnatmoqchilar.

   - «Birmingem» vakillari -  Fergyusson va Benites ser Fergining «MYU»si va Rafa Benitesning sobiq klubi -  «Liverpul» e’tiboriga tushishdi.

   - «Chelsi» va «Manchester Yunayted» klublari o’z raqobatchilarini kuchsizlantirish maqsadida «Arsenal»ning to’purar hujumchisi, hamyurtimiz   Maksim Shatskixni sotib olmoqchilar. Unga shuningdek, «Maksam-Chirchiq» futzal klubidan ham chorlov bo’layapti.

   - «Milan» klubi «Barselona»dan Lionel Messini harid qilish fikridan qaytdi. Jamoa ho’jayini Silvio Berluskonining fikricha, 26 yoshli hujumchi «rossonerlar» libosini kiyishga hali yoshlik qilar ekan.

   - Angliyaning yangi chempioni – «Manchester Siti» hujum chizig’iga shiddat olib kirish maqsadida Kobbi Braynt va Aleksandr Ovechkin bilan shartnoma tuzishni mo’ljallamoqda.

   - Mesut O’zil, Nuri Shaxin, Xamit Oltinto’p… ha, «Real»ning turklashgan tarkibi tarqab ketdi. Peres endi jamoaga qishda Karlo Anchelottining o’rniga Fotix Terimni olib kelmoqchi. Aftidan u turklarga bog’lanib qolgan ko’rinadi.

   - Xalq jamoasi – «Spartak»(Moskva) «Zenit»dan Xalkni sotib olmoqchi. Tomonlar sermahsul hujumchining transfer summasi borasida bir to’xtamga kelasalar, bas.

   - Yevrokuboklardan chetda qolgan «Sevilya» rahbariyati Sevilyaning «Betis» klubidan Sevilyani ijaraga olmoqchi.

   - Argentinalik mashhur Martin Palermo Italiyaning «Palermo» klubidan tushgan taklifni rad etdi. Unga ko’ra, Palermo sitsiliya klubida yiliga 3 «limon» yevro topardi. Biroq hujumchi buni kam ko’rdi, shekilli.

   - «Atletiko»ning turkiyalik faol futbolchisi Arda Turon, Ozarbayjonda Bahodir Nasimovga qarshi to’p surishi mumkin. Uni mahalliy «Turon» klubi bag’rini ochgancha kutyapti.  

   - Germaniyalik afsonaviy darvozabon Oliver Kan yaqin kunlar ichida, Fransiyaning «Kann» jamoasi bosh murabbiyi lavozimini egallashi kutilmoqda. 

Yusupov Furqat

Manba: furqatyusupov.blogspot.com

HAKAMLAR HAYOTIDAN-2

   O‘tgan asrning 70-yillari oxirida Meksikaning ikki  jamoasi o‘rtasidagi uchrashuvda hakam Gonsales tomonidan o‘yinchilarga 26 ta  qizil kartochka ko‘rsatilgan. Dastlab qo‘pollik uchun bir qancha o‘yinchi maydondan chetlatiladi. Ikkinchi bo‘limda esa tomonlar o‘rtasida mushtlashuv yuz beradi va hakam ularga ham qizil kartochka ko‘rsatib, keyin jamoalar murabbiylari maydonga chiqib kelgani uchun ularni ham qizil kartochka bilan «siylagan»

   Italiya «A» seriyasi «Bolonya» – «Atalanta» jamoalari uchrashuvini boshqargan hakam Entso Barbaresko qiyin vaziyatdan chiqib keta oldi. O’yin ayni qizigan paytda u hushtakni chalaman deb sindirib qo’ydi. Aksiga olib, Entsoning yonida boshqa hushtak yo’q edi. Nima qilish kerak? Masalani hal qilishning oson yo’li topildi. Uchrashuvni to’xtatishi lozim bo’lgan vaziyatlarda hakam panjalarini og’ziga solib hushtak chala boshladi. Bu holatda hammadan ham italiyalik fanatlar lol qolishdi. Hushtakbozlikda ancha nom qozongan «Bolonya» muxlislari «Hakam birodarimiz, hakam birodarimiz», - deya baqirishib, quvonchdan bir-birlarini quchoqlay boshlashgan.

   JCH-62 final uchrashuvini boshqargan Nikolay Latishev 1966 yilgi mundialni quyidagicha xotirlaydi: «O’shanda Hakamlar Qo’mitasi qattiq tanqid ostiga uchragandi. Negaki, braziliyaliklarning uchta uchrashuvini ingliz hakamlari boshqarishgandi. Angliya terma jamoasi «Oltin ma’buda» uchun kurash olib borayotgan janubiy amerikaliklarning birinchi raqamli raqibi edi. Tan olishim kerak: haqiqatdan ham biz guruh o’yinlarining barchasiga hakamlar faqat FIFA prezidenti Stenli Rouz va Hakamlar Qo’mitasi a’zosi janob Aston tomonidan tayinlanishiga be’etibor qaragandik. Axir ularning ikkisi ham ingliz edilar... afsuski, ingliz hakamlari braziliyaliklar ishtirokidagi uchrashuvlarni «ko’ngildagidek» o’tkaza olmaganliklariga keyinchalik amin bo’ldik».

   2003 yilgi mavsum yakunida Italiya terma jamoasi qarorgohi – Koverchano shaharchasida mamlakat hakamlariga federatsiya tomonidan bayram dasturxoni yozildi. Tadbir ayni qizigan mahalda yoshi katta va ancha tajribali hakam Nikoli Ayroldi o’zidan kichik Rekkardo Pirrone sha’niga aytilgan maqtovlarga chiday olmadi. Kayfi oshib qolgan tajribali hakam futbol mutasaddilarining «Pirrone kelajakda Kollinaning o’rnini egallashga munosib», - degan gaplarini o’zi uchun haqorat deb biladi va hammaning ko’z oldida «xali sen tirrancha, mendan zo’r bo’lib qoldingmi?», - deya Pirroneni do’pposlab, kamiga tepkilab ketdi… Keyin nima bo’ldi deysizmi? Jabrlanuvchi Rikardo Pirrone «hakamlik mana shunday bo’lsa, undan ketganim yaxshi», - deb o’z faoliyatini to’xtatgan.

   1985 yili Frantsiya chempionatining navbatdagi tur uchrashuvida «Bordo» va «Nant» jamoalari o’zaro ro’baro kelishdi. Mezbonlar mag’lubiyatga uchrayotgan bir pallada muxlislardan biri yon qanot hakamini haqorat qilishga tushdi. So’kish va ta’nalarga asabi dosh bermagan Anri Bolbek oxir-oqibat bayroqchasini yerga uloqtirib, o’rindiqlar tomon yugurib ketdi. Voqea oniy lahazalarda yuz bergani uchun tartibni saqlash hodimlari nima yuz berayotganini anglay olmay qolishdi. Bu vaqtda hakam muxlislar bilan dahanaki jangga kirishib ketgandi. Bolbek janoblarining qo’rqmay, bir o’zi muxlislarga tashlanganligiga ko’pchilik tan berdi. Lekin Frantsiya Futbol Federatsiyasi emas. Rahbarlar uni katta pul miqdoridagi jarimaga tortishdi.

   2000 yilgi Braziliya chempionatida «Santos» va «San-Paulu» jamoalari o’rtasidagi o’yinda qiziqarli voqea ro’y berdi. Peshqadamlar uchrashuvi 0:0 hisobida o’z poyoniga yetayotgandi. Ko’pchilik o’yin durrang bilan yakunlansa kerak deb o’ylardi. Bundan ayniqsa «San-Paulu» jamoasi xursand edi. Chunki, safardan ochko olib qaytish bu katta gap edida. 90 daqiqa tugadi. Hakam tomonidan qo’shib berilgan 3 daqiqa ham oxiriga yetay deb qolgandi…hakam endi hushtak chalmoqchi bo’ldi. Biroq shu pallada o’yin qoidasi buzildi. Penalti. Mehmonlar hakam qaroridan norozi bo’lishdi va o’z e’tirozlarini quyidagicha bildirishdi. Barcha o’n bir nafar jamoa a’zolari darvoza chizig’iga tizilib olishdi. Hakamni talabi-yu iltimoslari o’z samarasini bermadi. Shunda hakam navbat bilan o’nta futbolchiga qizil kartochka ko’rsatdi. Faqat darvozabon qoldi. Negaki, penalti tepilishi kerak edi. Shunda mehmonlar jamoasi rahbari hakamga qoidani eslatdi. Haqiqatdan ham qoidaga ko’ra maydonda bir jamoadan besh nafar o’yinchi chetlatilsa, o’yin to’xtatilishi kerak. Hakam esa «ayyor» mehmonlarga qarshi o’z usulini ishlatdi: penalti tepilishi bilan uchrashuv to’xtatiladi. Xullas, penalti aniq amalgam oshirildi va hisob – 1:0. «San-Paulu» jamoasining hiylasi ish bermadi.

P.S: O’zim yiqqan ma’lumotlar asosida tayyorladim.

Yusupov Furqat

Manba: furqatyusupov.blogspot.com

HAKAMLAR HAYOTIDAN

   Futbol uchrashuvlarida hakam bo’lish oson ish deb hisoblaydiganlar qattiq yanglishishadi. Orangizda  nimaga endi deb e’tiroz bildiruvchilar topilsa, marxamat qilib quyidagi maqolani o’qib chiqib, bemalol xulosa qilishi mumkin. Demak, ushbu maqola orqali siz aziz futbolsevar muxlislarga hakamlar hayotida ro’y bergan eng qiziqarli, hayratlanarli, ajablanarli va kulguli voqealar haqida so’z yuritamiz.

   Ispaniya quyi ligasidagi jamoalar – «Rione» va «La Katino» uchrashuvida g’aroyib voqea yuz berdi. Uchrashuv boshlanishidayoq, mehmonlar hujumchisining zarbasi hakamning oyog’iga tekkan holda darvoza to’riga borib tushdi. Noqulay vaziyatda qolgan hakam golni hisobga olishga majbur bo’ladi. Vaqt o’tib borardi. Hisob esa o’zgargani yo’q. Asabiylashib, o’zlarini qo’yarga joy topa olmagan muxlislar uchrashuv tugagach, beso’naqay hakamni qanday qilib ta’zirini berib qo’yish rejasini tuzishayotgandi. Hisobni tenglashtirish uchun jon-jahdlari bilan eng so’nggi hujumlarni uyushtirgan «Riore» futbolchilari zarbasi nogahon hakamning boshiga tegdi-yu, yo’nalishini o’zgartirdi va gol. Hisob – 1:1, har ikkala gol muallifi hakam.

   Futbol tarixida Angliyalik Melvin Silvestr – eng adolatli hakam nomini qo’lga kiritgan. O’yin paytida jamoa hujumchilaridan biri Richard Kerd hakamni bir necha marta turtkiladi. So’ngi marta ochiqchasiga hakamni turtkilagandan so’ng, o’z xissiyotini jilovlay olmagan hakam, unga 3 marotaba bokscha zarba bilan uni maydonga qulatdi. Shundan so’ng, hakam o’ziga qizil kartochka ko’rsatib, maydonni tark etdi. Futbolchilarga hakamni ko’pam turtkilayverishni maslahat bermagan bo’lardik.

   Hakamning qaroridan norozi bo’lganlar uchun argentinalik Rodolfo Garsiya yangi qo’llanma joriy qildi. 2002 yilning avgustida Ekvador chempionatining navbatdagi tur uchrashuvida «Espoli»da o’ynayotgan Garsiya bosh hakamning bir necha bor og’zaki ogohlantirishiga qaramay futbolkasini shortigiga kirgizmay yuradi. Nihoyat, toqati-toq bo’lgan hakam Garsiyaga sariq kartochka ko’rsatadi. Lekin futbolchi bu holatga umuman e’tibor bermaydi. Ana shunda hakam cho’ntagidan qizil kartochkasini oladi va o’yinchini maydondan chetlatadi. Argentinalik futbolchi maydonni tark etish o’rniga shu ondayoq «qora kiyim» sohibidan o’ch olishga oshiqadi. Jazavaga tushgan Garsiya minglab muxlislar ko’z o’ngida bosh hakam oldiga borib… shortigini yechib tashlaydi. Jazo belgilash vaqtida Ekvador futbol federatsiyasi ma’sullari «Nima uchun bunday ahloqsizlik qildingiz?», - deb so’rashganda, Rodolfo bamaylixotir «Nega endi ahloqsizlik bo’larkan, bu norozilikning yangi bir turi xolos», - deya javob bergan.

   Haqorat qilishni faqat muxlislar va futbolchilar bilishadi desangiz adashasiz. Hakamlar ham so’kishni bilishar ekan. Ishonmaysizmi? Unda mana sizga misol. XX asrning 70-yillarida Germaniya bundesligasining navbatdagi o’yinida «Ayntraxt» (Frankfurt) – «Bavariya» (Myunxen) jamoalari o’zaro uchrashishdi. «Ayntraxt»ning mashhur futbolchisi, jahon chempioni Yurgen Grabovski o’yin o’rtalarida qanot hakamiga kichkinagina e’tirozini bildirdi. Hakam esa tanqidga chiday olmagach, Grabovskini chunonam kurakda turmaydigan so’zlari bilan haqoratladi. Natijada bundesliga Hakamlar Qo’mitasi og’ziga «erk» berib yuborgan hakamni ikki mavsumga musobaqalardan chetlatib yubordi.

    O’z vaqtida jahonning mashhur hakamlaridan biri hisoblangan germaniyalik janob Dush taqdiri kutilmagan bir voqea tufayli o’zgarib ketdi. Mamlakat chempionatining navbatdagi tur uchrashuvida to’p Dush qo’riqlayotgan darvoza tomon havolatib uzatildi. To’pga yetib bormasligiga ko’zi yetgan darvozabon uni shunaqangi kuchli zarb bilan urib yuboradiki… Afsuski, musht to’pga emas, raqib hujumchisining yuziga borib tekkan edi. Futbolchi shu zahotiyoq «nokaut»ga uchraydi, hakam esa «ataylab qilgan harakat» – deb Dushni maydondan haydaydi. Bu yetmagandek, tartib-intizom qo’mitasi «zo’ravon» darvozabonni naqd bir yilga futboldan chetlatdi. O’zini oqlash uchun qilgan barcha urinishlari zoe ketgach, Dush hakamlikka o’tib ketgandi.

   Fransuz hakami janob Mate hech qachon uchrashuvdan keyin, jo’nbushga kelgan muxlislar bilan «hisob-kitob» qilishdan qo’rqmagan. Chunki, politsiya mahkamasida sportning dzyudo turidan dars beruvchi rafiqasi doimo Mateni qo’riqlab yurardi. Hozirga qadar tan soqchi rafiqa erini bir necha bor ur-sur, to’polon va janallardan eson-omon olib chiqadi.

   Bunaqasi judayam kam uchraydigan holat Ispaniya ikkinchi divizioni vakillari «San Isidro» va «Olimpiko Karrante» jamoalari o'rtasida bo'lgan uchrashuvda yuz bergandi. O'yin tugashiga 3 daqiqa qolganida ikki jamoa o'yinchilari ham hakam qabul qilgan qarordan norozi holda uchrashuv bosh hakamini o'rab olishdi va uni qaroridan qaytarmoqchi bo'lishdi. Bu holatda esa bosh hakam hech ikkilanmasdan asabiylashmasdan cho'ntagidan qizil kartochka chiqardi va maydon ichidagi barcha 22 futbolchiga ko'rsatdi.

   O’tgan srning 70-yillarida Argentinada maxalliy «Xuventud» va «Xeneral Kabalero» jamoalari o’rtasida bo’lib o’tgan uchrashuvda fojeali voqea yuz bergan edi. O’yinning 43-daqiqasida uchrashuv hakami Xose Leon Beguda «Xuventud» o’yinchisi Xoakin Masialni chetlashtirdi. Achchiqlangan o’yinchi hakamga musht ko’tardi, o’z o’rnida hakam cho’ntagidan to’pponcha chiqarib sovuqqonlik bilan tartibni buzgan o’yinchini otib tashladi. Bu voqeaning davomi ham bor edi: Xoakin Masialning tribunada o’tirgan ukasi hakamni otib tashlagan.

   Ushbu antiqa voqea 1967 yili Tunis yashil maydonlarining birida yuz bergan edi. O'yindan chetlashtirilgan futbolchi maydonni o'zida yo'q xursand holda tark etgan edi. Bolaligidan eshitish va gapirish qobiliyatini yo'qotgan o'yinchi uchrashuv vaqtida hakam qabul qilgan qarordan judayam achchiqlanib o'zini tutib tura olmadi va kutilmaganda...gapirib yubordi. Futbolchi bor kuchi va inersiyasi bilan hakamga nimalarnidir tushuntirishga harakat qilar edi.  Ammo hakam haqqoniy ravishda o'yinchini maydondan chetlatdi. Futbolchi bunga zarracha ham achingani yo'q. Sababi, u qaytadan gapirish va eshitish qobiliyatiga ega bo'lganligidan shod edi.

P.S: O'zim yig'gan ma'lumotlar asosida tayyorladim.

Yusupov Furqat

Manba: furqatyusupov.blogspot.com

NOODATIY RAQAMLAR

   Shu paytga qadar «Interfutbol», «Chempion» va «Erudit-Sport» gazetalarida 100 dan ortiq maqolalarim chop etildi. Odatda maqolalarni o’zim yillar mobaynida yiqqan ma’lumotlarim asosida tayyorlayman. Endi o’sha maqolalarni o’z blogimga ham joylashtirmoqchiman.  O’qib o’zingiz baho berasiz degan umiddaman.

   1928 yilning 13 oktabr kuni futbol tarixida futbolchilarga raqam tushirilgan kun sifatida muhrlanib qolgan. Birinchi marta bu hodisa qaysi o’yinda ro’y berganini bilasizmi? Bu Londonning «Arsenal» va «Chelsi» jamoalari o’yinida ro’y bergan va o’shanda o’yin protokolida «1»dan «11»gacha bo’lgan raqamlarni ko’rishingiz mumkin edi. Raqam qo’yish bu sanadan o’n yil oldin urfga kirgandi, ammo futbolkalarga raqam qo’yilgan rasmiy sana sifatida 1928 yilning 13 oktyabrida e’tirof etilgan.

   Bu narsa o’ylab chiqilganligining sababi, bir futbolchini boshqa futbolchidan ajratib olishdir. Chunki o’sha paytda aksariyat muxlislar yaxshi yoki yomon o’ynayotgan futbolchilarni tezda ajratib ololmasdilar. Ilk marotaba futbolchilar asosan «1»dan «11» gacha bo’lgan raqamlar ostida maydonga tushardilar.

   Futbol maydonida odatda «1»dan «99»gacha bo’lgan raqamlardan foydalanishadi. Ammo ba’zi ba’zida noodatiy raqamlar ham uchrab turadi. Yaqin o’tmishda Shotlandiyaning «Aberdin» klubi a’zosi Xishem Zeruali hammani ajablantirgan holda maydonga «0» raqamida tushgan. Muxlislar hatto uni erkalab Zero deb laqab qo’yib olishgan.

   Maydonda «1» raqam odatda darvozabonlarniki hisoblanadi. Shu sababli ham «1» raqamda boshqa amplua vakillarini uchratish ancha noodatiy. Lekin ushbu raqamda maydonga tushgan futbolchilarni jahon futbolida uchratish mumkin. Masalan, o’z vaqtida «Charlton» a’zosi Styuart Balmer, «Slima Uonderers» klubidan Jo Brinket, «Partizan» futbolchisi Simon Kukchevich va AEKda faoliyat yuritgan Pantelis Kafeslar darvozabonlarning raqamlarida maydonga tushishgan. Shuningdek Chiapassko shahrining «Yaguar» jamoasida to’p surgan Adolfa Bautista Meksika Futbol Federatsiyasining ruhsatiga ko’ra «1» raqamda to’p surgan. So’ngra u Gvadalaxaraning «Deportivo» klubida «100» raqam ostida ishtirok etgan.

   1996/1997 yilgi mavsumda Meksikaning «Monterrey» klubi o’zining yetakchi futbolchilaridan biri bo’lmish Xesus Arelyanoga «400» raqamni berishdi. Buning sababi o’sha yili futbolchining ona shahri o’zining 400 yillik yubileyini nishonlayotgan edi. Bunaqa raqam ostida yana Braziliyaning «Goyas» jamoasi darvozaboni Xarli jamoasining 400-yubiley o’yinida maydonga tushgandi. Avstriyalik futbolchi Andreas Xertsog terma jamoadagi o’zining 100-o’yinida aynan «100» raqami ostida ishtirok etib, muxlislarni xayratga solgandi.

   1958 yilgi Jahon chempionatida chempionlikni qo’lga kiritgan Braziliya terma jamoasining darvozaboni Jilmar «3» raqami ostida o’z darvozasini qo’riqlagan. Gollandiya terma jamoasi golkiperi Yangblad esa «8» raqami ostida mundialda ishtirok etgan.

   2011-yilgi Osiyo Kubogida hamyurtlarimizni yarim finalga chiqishiga katta xizmat qilgan Ulug’bek Baqoev hujumchilar uchun ancha nooadit bo’lgan «2» raqamida 2 ta o’yinda maydonga tushib 2 ta gol urgandi.

   Yaponiyada ko’plab futbolchilar «4» raqamli libos ostida o’ynashdan bosh tortishadi. Fonetika nuqtai-nazardan «Kunchiqar mamlakat»da «to’rt» raqami «o’lim» so’zi bilan ma’nodosh. Shu tufayli yapon futbolchilari bu raqamni xosiyatsiz sanab, undan yiroqroq yurishadi.

   Chililik Ivan Samarano «Real»dan Milanning «Inter» klubiga o’tgach o’zining sevimli «to’qqiz» raqamida to’p surardi. Lekin keyinchalik jamoaga Ronaldo kelgach, Samaranoning raqamini braziliyalik futbolchiga berishdi. Shunda «Ivan Grozniy» «18» o’ziga oldi, raqamlar orasiga esa «+» belgisini qo’ydi.  

   Ivandan «Inter»ga o’tib «9» raqamni tortib olgan Ronaldo , «Milan»ga o’tgach ana shu raqamni jamoaning fantastik hujumchisi Filippo Inzagidan tortib ololmadi. Shu sababli u ikkiya to’qqizni birlashtirishga qaror qildi va «99» raqamni tanladi. «Milan»dagi faoliyati mobaynida esa 9 ta gol urishga erishdi. Keyinchalik «Milan» tarkibiga qo’shilgan yana bir braziliyalik mashhur futbolchi Ronaldino ham odatiy raqami band bo’lganligi bois o’zining tug’ilgan yilini eslatuvchi «80» raqamini olishga qaror qildi. Ushbu futbolchilardan keyin «Milan»ning yana ikki a’zosi ham noodatiy raqamlarni olishgan. Robino «70» raqamini tanlagan bo’lsa, Antonio Kassano Ronaldodan qolgan «99» ni tanladi.

   Argentina Futbol Federatsiyasi 1974 yildan 1986 yilgacha bo’lgan davrdagi jahon chempionatlarida janjallarning oldini olish maqsadida futbolchilarga raqamlarni alfavitga qarab taqsimlashni odat tusiga aylantirib olgandi. Shu sababli, darvozabon Ubaldo Filol o’z darvozasini dastlab «5», keyin esa «7» raqami ostidagi liboslarda qo’riqlardi, yarim himoyachi Osvaldo Ardiles JCH-1982da «1» raqam ostida maydonga tushib, hatto raqib darvozasini ishg’ol etishga musharraf bo’lgan.

   «Rubin» futbolchisi Gekdeniz Karadenizning futbolkasidagi «61» raqam Turkiyadagi Trabzon  hududining avtomobil kodini anglatadi. «Spartak»dan «Chelsi»ga o’tgan Yuriy Jirkovning egnidagi «18» raqami esa, uni 18 mln. Funt sterlingga sotib olinganini bildirib turgan emish.

   Maksim Shatskixning sobiq jamoadoshi Vladislav Vashuk «Spartak»dan «Dinamo»ga o’tgach, «27» raqamli libosni tanlagan. Bunga uning o’g’li shu kuni tug’ilganligi sabab bo’lgandi.

Furqat Yusupov

Manba: furqatyusupov.blogspot.com

OLIY LIGADAGI «SURXON»

   Oliy ligada ishtirok etgan sobiq jamoalar haqidagi maqolalarimizni davom ettiramiz. Bu safar nishonda Surxondaryo viloyatining «Surxon» jamoasi. Ushbu jamoa jami 12 ta mavsum mobaynida Oliy ligada ishtirok etishga muvaffaq bo’lgan. Ta’kidlash joiz ana shu yillar mobaynida Termizlik futbolchilar o’ziga yarasha natijalari bilan ishtirok etgan. Jamoa oliy ligada jami 374 uchrashuv o’tkazib, 109 ta g’alabani qo’lga kiritgan, 66 ta bahsda durrang natija qayd etishgan bo’lsa, 199 ta o’yinda mag’lubiyatga uchragan. Jamoa oliy ligadagi debyutini ilk chempionatda o’tkazgan va turnirni omadsiz yakunlashga majbur bo’lgan. O’tkazilgan uchrashuvlarda birorta ham g’alaba qozona olmagan, surxonliklar 1–ligaga ravona bo’lishadi. Ammo, 1-yillik tanaffusdan so’ng yana oliy ligaga qaytadi. Jamoa oliyga qaytganini ajoyib tarzda nishonlaydi. Toshkentda «Paxtakor» Markaziy stadionida amaldagi vitse-chempion «Paxtakor»ni 1:0 hisobida mag’lubiyatga uchratadi. Eng qizig’i, 2-davradagi o’yinda xam xalq jamoasi surxonliklar tomonidan mag’lub etiladi. «Surxon» 1996-yilgi chempionatda eng so’nggi o’rini egallaydi, ammo kelasi yili har bir viloyatdan 1 tadan jamoa qatnashishi lozim bo’lganligi bois, klub yana oliy ligada qoladi. Surxandaryoliklar 2004-yilgacha uzluksiz oliy ligada to’p surishadi. 2004-yili ham jamoa yuqori ligada qolishi mumkin edi. Biroq Federatsiyadaga vaqtida qarzlarini to’lamaganligi sabab, -3 ochko olib tashlanadi. Natijada «Samarqand» bilan ochkolari soni bir hil bo’lib qoladi. To’plar nisbati esa ko’xna shahrliklarda yaxshi edi va «Surxon» oliy liga bilan xayrlashadi, butunlay. O’shandan beri jamoaga oliy ligaga yo’l olish haliyam nasib etmadi. Yaqin orada ham nasib etishi dargumondek. «Surxon»ning O’zbekiston chempionatida qayd etgan eng yuqori natijasi bu – 9-o’rin hisoblanadi. 1998,2000 va 2003-yillar chempionatda aynan shu o’rinni qo’lga kiritishgan. Quyidagi jadval orqali jamoaning chempionatimiz bahslaridagi barcha mavsumlarda qayd etgan natijalari bilan tanishishingiz mumkin.

Yil	O’	G’	D	M	T-N	O	O’	G’	D	M	T-N	O	O’	G’	D	M	T	O	Y
1992	32	0	12	20	15-64	12	16	0	10	6	8-18	10	16	0	2	14	7-46	2	17
1994	30	11	4	15	42-51	37	15	9	3	3	30-21	30	15	2	1	12	12-30	7	10
1995	30	10	5	15	37-50	35	15	7	2	6	25-24	23	15	3	3	9	12-26	12	12
1996	30	4	7	19	29-70	19	15	3	4	8	16-30	13	15	1	3	11	13-40	6	16
1997	34	11	7	16	39-60	40	17	10	4	3	31-17	34	17	1	3	13	8-43	6	11
1998	30	12	4	14	50-62	40	15	10	1	4	36-19	31	15	2	3	10	14-43	9	9
1999	30	7	9	14	44-54	30	15	6	5	4	28-24	23	15	1	4	10	16-30	7	15
2000	38	15	7	16	69-79	52	19	11	4	4	44-32	37	19	4	3	12	25-47	15	9
2001	34	12	2	20	42-71	38	17	7	2	8	21-30	23	17	5	0	12	21-41	15	15
2002	30	10	3	17	38-54	33	15	9	3	3	30-18	30	15	1	0	14	8-36	3	11
2003	30	10	4	16	32-56	34	15	8	4	3	20-15	28	15	2	0	13	12-41	6	9
2004	26	7	2	17	24-55	20	13	7	1	5	20-19	22	13	0	1	12	4-36	-2*	13
	374	109	66	199	461-726	390	187	87	43	57	309-267	304	187	22	23	142	152-459	86

UMUMIY                           UYDA                                              SAFARDA    

Izoh: * - 2004-yilgi mavsumda «Surxon»dan -3 ochko olib tashlangan.

 O’ – O’tkazilgan o’yinlar soni, G’-G’alabalar, D – Durranglar, M – Mag’lubiyatlar, T-N – To’plar nisbati, O – Ochkolar soni. Y-Yakuniy o’rni.

   Endi «Surxon»ning raqiblari bilan qayd etgan natijalariga to’xtalib o’tsak. Klub Oliyda jami 32 ta jamoaga qarshi bahs olib borgan. Ulardan «Traktor», «Andijon», «Navbahor», «Buxoro», «Paxtakor» va «Neftchi» jamoalariga qarshi 24 tadan maydonga tushgan. Termizliklarning eng noqulay raqiblaridann biri Farg’onaning «Neftchi» jamoasidir. Sarkisyan shogirdlariga qarshi o’tkazilgan 24 ta o’yinning atigi 1 tasidagina g’alab qozonishgan xolos. Shuningdek «Paxtakor» ustidan 5 marta g’alaba qozonganliklarini ham alohida ta’kidlash joiz. «Nasaf» va «Do’stlik» klublari ham Surxondaryolik futbolchilarning eng noqulay raqabi sanaladi. Ular bilan bo’lgan uchrashuvlarda ham atigi 1

 martadan g’alabani tantana qilishgan xolos. Eng qulay raqiblarga keladigan bo’lsak, bular «Turon», «Guliston» va «Semurg’» jamoalaridir. «Surxon» eng ko’p golini «Andijon» va «So’g’diyona» darvozasiga kiritgan -32 tadan. «Paxtakor»dan esa jami 80 ta to’p olib chiqqan. Quyidagi jadval orqali «Surxon»ning barcha jamoalar bilan o’tkazgan uchrashuvlari statistikasi bilan tanishishingiz mumkin.

№	Jamoa nomi	O’	G	D	M	T-N	O
1.	«Traktor»	24	9	4	10	30-34	31
2.	«Andijon» («Navro’z»)	24	6	4	14	32-54	22
3.	«Navbahor»	24	5	2	17	20-70	17
4.	«Buxoro» («Nurafshon»)	24	5	4	17	21-48	19
5.	«Paxtakor»	24	5	0	19	24-80	15
6.	«Neftchi»	24	1	4	19	18-64	7
7.	«So’g’diyona»	22	9	3	10	32-42	30
8.	«Dinamo» S («Maroqand», «Afrosiyob»)	20	7	5	8	27-24	26
9.	«Do’stlik» (Politotdel»)	20	7	2	11	28-41	23
10.	«Nasaf»	16	1	3	12	13-40	6
11.	«Metallurg»	14	2	6	6	13-17	12
12.	«Zarafshon»	12	7	3	2	25-21	24
13.	«Temiryo’lchi»	12	6	1	5	22-17	19
14.	«Yangiyer»	12	3	4	5	15-17	13
15.	«Qizilqum»	10	4	2	4	10-11	14
16.	«Xorazm» («Dinamo U»)	10	3	4	3	13-10	13
17.	«Mash’al»	10	2	3	5	12-14	9
18.	MHSK	10	1	0	9	13-27	3
19	«Turon» («Orol»)	8	5	1	2	18-11	17
20.	«Kosonsoy»	8	4	1	3	13-9	13
21.	«Atlaschi»	8	3	2	3	7-8	11
22.	«Guliston»	6	4	1	1	12-5	13
23.	«Chirchiq»	6	3	0	3	9-9	9
24.	«Kimyogar»	6	1	2	3	9-14	5
25.	«Semurg’»	4	3	0	1	8-7	9
26.	«Qo’qon-1912»	4	2	0	2	7-9	6
27.	«Chilonzor»	2	1	0	1	3-3	3
28.	«Lokomotiv»	2	0	2	0	0-0	2
29.	«Sementchi»	2	0	1	1	3-5	1
30.	«Paxtakor-79»	2	0	1	1	1-4	1
31.	«Shaxrixon»	2	0	1	1	1-5	1
32.	«Akademiya»	2	0	0	2	2-5	0

Eng yirik g’alaba: 19.08.1997. 21-tur. «Surxon» - «Afrosiyob» (Samarqand) 8:0

Eng yirik mag’lubiyat: 29.09.1992. 30-tur. «So’g’diyona» - «Surxon» 10:0

Tarixiy g’alaba: 29.03.2000. 3-tur. «Surxon» - «Paxtakor» 3:0

Yirik g’alabalar soni: 17 ta

Yirik mag’lubiyatlar soni: 71 ta

Texnik mag’lubiyatlar: 3 ta. 10.10.1992. 32-tur. «Surxon» - «Yangiyer» -:+

29.10.1992. 35-tur. «Navbahor» - «Surxon» +:-

01.11.1992. 36-tur. «Navro’z»(Andijon) - «Surxon» +:-

Texnik g’alabalar: 2 ta. 20.06.2001. 17-tur. «Surxon» - «Semurg’» +:-

26.08.1995. 20-tur. «Nurafshon» (Buxoro) - «ASK» 0:3

Yusupov Furqat

Manba: furqatyusupov.blogspot.com