REKORDCHI HUJUMCHILAR (1-QISM)

   Har bir milliy chempionatda eng ko’p o’yin o’tkazgan va eng ko’p gol urgan futbolchilar alohida qayd etilib boriladi. Mazkur maqolamiz aynan o’z milliy chempionatlarining rekordchi hujumchilariga bag’ishlanadi. 80 ta chempionat (ular orasida sobiq chempionatlar ham bor)dagi goleodor hujumchilarning rekordlariga nazar solib o’tamiz.

O’yin va gollari soni	Futbolchi	Faoliyati	Chempiona. O’tkazilib kelinayotgan yili
412-470	Pele	1957-1974	Braziliya. Pulista Ligasi	1902
283-466	Jozef Bitson	1937-1955	Chexoslavakiya	1925-93
519-444	Uve Zeeler	1954-1972	Germaniya	1939
522-428	Albert de Kleyn	1932-1955	Belgiya	1896
301-411	Imre Shlosser	1905-1928	Vengriya	1901
408-410	Jimmi Makgrori	1922-1938	Shotlandiya	1890
427-365	Gerd Myuller	1964-1979	Germaniya Bundesligasi	1963
516-357	Jimmi Grivz	1957-1972	Angliya	1888
443-350	Viktor Xyugo Antello	1983-2001	Boliviya	1977
285-332	Jimmi Jons	1947-1964	Shimoliy Irlandiya	1890

   Bitta chempionatda eng ko’p gol urish bobida futbol qiroli Pele yetakchilik qilmoqda. U hali Braziliya chempionatiga asos solinmagan paytlari Braziliya Paulista Ligasida to’p surgan va 412 ta o’yinda maydonga tushib raqiblar darvozalariga 470 ta gol kiritgan. Fantastik  natija! Sobiq Chexoslavakiya chempionatining mutloq to’purari Jozef Bitsonning natijasi Pelenikidan ham xayratlanarli. 283 ta bahsda 466 gol! Hozirgi zamon hujumchilari bunday natijani faqatgina orzu qilishlari mumkin xolos. Germaniya chempionatlari tarixidagi eng yaxshi to’purar bo’lib turgan Uve Zeeler hisobida «bingo» porlab turibdi – 444 gol. Vengriya chempionatining mutloq to’purari Imre Shlosser 301 o’yinda 411 ta golni o’z hisobiga yozdirib qo’ygan. Shuningdek Belgiya va Shotlandiya chempionatlari to’purarlarida ham 400 tadan ortiq gol bor. Gerd Myuller esa Germaniyada Bundesligaga asos solingandan beri eng mohir to’purar nomini o’zida saqlab turibdi va yaqin yillar ichida undan o’zib keta oladigan futbolchining topilishi esa amri mahol. Angliya chempionatlarining eng mergan hujumchisi sifatida Jimmi Grivz qayd etilgan. Shimoliy Irlandiya chempionati to’purari Jimmi Jons ham super natijaga ega. 285 o’yinda 332 gol!  

O’yin va gollari soni	Futbolchi	Faoliyati	Chempionat O’tkazilib kelinayotgan yili
197-330	Fernandu Peyroteu	1937-1949	Portugaliya	1934
351-323	Robert Dinst	1943-1962	Avstriya	1911
486-323	Aleksandr Djurich	1999-2011	Singapur	1975
468-319	Mark Hoyd Uilyams	1992-2011	Uels	1992
589-316	Silvio Piola	1929-1954	Italiya	1898
424-312	Kabinyo	1974-1986	Meksika	1924
544-311	Villi Van der Kyollen	1964-1982	Gollandiya	1956
571-303	Xuan Karlos Plata	1990-2010	Gvatemala	1942
462-303	Maksim Gruznov	1992-2011	Estoniya	1992
328-300	Archibald Stark	1921-1931	AQSH, ASL chempionati	1921-84

    Rekordchi to’purarlar o’nligining 2-qismida Portugaliya chempionati forvardi Fernandu Peyreteu karvonboshilik qilmoqda. U 197 ta uchrashuvda 330 ta gol urgan. Aql bovar qilmas natija! Shunday emasmi? Avstriya futboli faxri Robert Dinst va Singapurlik Aleksandr Djurichlar o’z milliy birinchiliklarida 323 tadan golga mualliflik qilishgan. Italiyada esa eng mohir to’purar Silvio Piola bo’lib turibdi. Uning natijasi ham yaqin orada yangilanmasligi muqarrar. Uels, Meksika, Gollandiya, Gvatemala, Estoniya milliy chempionatlarining yetakchi to’purarlari ham 300 tadan ortiq gollarga mualliflik qilishgan. AQSHda MLSga asos solinmasidan oldin ASL chempionati mavjud edi. 63 yillik tarixga ega bo’lgan mazkur birinchilikda Archibald Stark roppa-rosa 300 ta golni nishonlashga muyassar bo’lgan.

O’yin va gollari soni	Futbolchi	Faoliyati	Chempionat O’tkazilib kelinayotgan yili
449-299	Delio Onnis	1971-1986	Fransiya	1933
359-297	Simsan Zaki	1960-1984	Marokash	1956
332-295	Arsenio Eriko	1937-1949	Argentina	1891
324-294	Partin Oktay	1955-1969	Turkiya	1928-59
358-274	Jak Fatton	1943-1963	Shveytsariya	1933
607-272	Xuan Garsiya	1989-2012	Venesuela	1957
388-260	Sotiriu Kayfas	1967-1984	Kipr	1960
441-260	Alan Shirer	1992-2006	Angliya Premer-ligasi	1992
507-260	Tomas Marrios	1970-1991	Gretsiya	1959
489-259	Damian Mari	1989-2008	Avstraliya	1977

   Fransiya chempionatida Delio Onnis rekordchi sanaladi. Uning hisobida 1 ta kam 300 ta gol bor. Marokashlik Simsan Zaki ham o’z chempionatida 300 ga yaqin gollarga mualliflik qilgan. Argentina chempionatida eng ko’p gol urgan futbolchi 65 yildan beri o’zgarmay kelmoqda. Arsenio Eriko 295 ta goli bilan karvonboshilik qimoqda. Turkiyada Superligadan burun o’tkazilgan chempionatlarda Parting Oktay 294 ta gol bilan rekordchi sifatida tarix zarvaraqlaridan joy olgan. Shveytsariya, Venesuela, Kipr, Gretsiya va Avstraliya chempionatlari to’purarlari 260-270 tadan gollar urib, rekordni o’zlariniki qilishgan. 1992-yilda asos solingan Angliya Premer-Ligasida eng ko’p gol urish borasida Alan Shirer yetakchilik qilib kelmoqda. Uning qayd etgan 260 ta gollik natijasi ham yaqin orada yangilanishi qiyin.

O’yin va gollari soni	Futbolchi	Faoliyati	Chempionat O’tkazilib kelinayotgan yili
347-255	Armin Krings	1981-2000	Lyuksemburg	1945
333-253	Petr Jekov	1963-1976	Bolgariya	1924
370-252	Dudu Jordjesku	1970-1986	Ruminiya	1921
410-252	Sven Yunasson	1927-1947	Shvetsiya	1924
277-251	Telmo Zarra	1940-1955	Ispaniya	1928
488-249	Xoqon Shukur	1987-2008	Turkiya Super Ligasi	1959
252-245	Pauli Yorgensen	1925-1942	Daniya	1889
504-244	Serxio Ibarra	1993-2011	Peru	1928
372-235	Brendan Bredli	1969-1985	Irlandiya	1921
244-230	Fernandu Morena	1969-1986	Urugvay	1900

   Lyuksemburgda ham chempionat bor. Ushbu terma jamoa Yevropada mudom autsayderlik qilib kelsa ham 2-jahon urushi tugaganidan beri o’z milliy chempionatini o’tkazib kelmoqda. XX-asrning oxirida faoliyatini yakunlagan Armin Krings mazkur mamalakatning chempionat bahslarida eng ko’p to’p kiritgan futbolchisi sanaladi. Bolgariya, Ruminiya, Shvetsiya chempionatlari to’puararli hisoblarida deyarli bir xildan gol mavjud. Turkiya Superligasining mutloq rekordchisi esa millat qahramoni Xoqon Shukur hisoblanadi. Ronaldu va Messi to’p surayotgan Ispaniya chempionatida eng ko’p gol muallifi sifatida Telmo Zarra qayd etilib turibdi, hozircha. Boisi Messi yoki Ronaldu uni yaqin yillar ichida ortda qoldirib ketishlari hech gap emas. Daniya chempionatiga asos solinganligiga 125 yil bo’lgan bo’lsa, eng ko’p gol urish borasida rekord qo’yilganligiga 72 yil bo’ldi. Peru chempionatida esa yaqindagina faoliyatiga yakun yasagan Serxio Ibarra goleodorlar orasida birinchi o’rinda bormoqda. Irlandiya va Urugvay chempionatlarida rekordchi hujumchilar Ronaldu tug’ilganidan buyon hali o’zgarmagan.

Ushbu maqolalarda statistik ma’lumotlar ko’pligi bois, sizni balki biroz chalkashtirib yuborgandirmiz. Shu bois maqolaning 2-qismini ertaga o’qishingiz mumkin. Ungacha esa salomat bo’ling, aziz futbol fanatlari.

P.S: Ma’lumotlar 2014-yil 25-yanvar sanasigacha olingan.

Yusupov Furqat

Manba: furqatyusupov.blogspot.com